Yılbaşının da gelmesiyle iş dünyasının en çok konuşulan konusu “zam”lar haline gelmiştir. Türkiye’de yapılan anketlerin ortalamasına bakacak olursak 2014 yılı için % 7-10 arasında zam yapılacağı öngörülmektedir. Ancak çalışanların bu orandan çok memnun olacağı kanaati taşımıyorum.
Çünkü Türkiye’de hangi meslek grubuna mensup olunursa olunsun mutlaka “patron çok” “işçi az” kazanıyor inancı hâkim. Bu durum bana Einstein’ın “İnsanların ön yargısını kırmak atomu parçalamaktan daha zordur.” sözünü hatırlatıyor. Peki, gerçekten durum böyle mi?
Ücret-Meslek arasındaki bağı çalışanlar olarak çoğumuz bilmiyoruz. Şirketler istihdam portföylerini oluştururken pozisyonun “stratejik değerine” ve bu pozisyondaki adayların “benzersizliği”ne dikkat etmektedirler. Bunu iş değerlemesi ve şirket stratejileri doğrultusunda seçmek mümkündür. Yani sahip olacağınız “meslek bilgisi” ve “stratejik önem” ne kadar artar ise iş değerlemesi sonucunuzun o kadar yüksek çıkacağı sonucu çıkarılabilir. “Human Resources Management: Managing Employees for Competitive Advantage” adlı kitapta “benzersizlik ve stratejik değer” arasındaki fark aşağıdaki grafikle anlatılmıştır.
Yapacağınız iş, şirketin iş değerlemesinde ne kadar stratejik görülüyor ve bu niteliklere sahip ne kadar “az” insan var ise ücreti de paralel olarak yükseliyor.
Bir hastaneden örnek verecek olursak yukarıdaki grafikte Doktor’un stratejik önemi “10 üzerinden 9” benzersizlik derecesi “10 üzerinden 8” olarak değerlendirilmiştir. Aradaki yeşille işaretlenmiş grafik bize ücret değerini vermekte olup neredeyse o kurum içindeki en önemli yere ulaşmıştır. Çünkü bir hastanenin ana faaliyet alanı “tedavi” hizmetidir ve bu ehliyet Doktorlarda bulunmaktadır. Aynı sağlık kuruluşunda tedaviye direkt etkisi olmayan endirekt olarak destek veren Medikal Muhasebe çalışanı ise stratejik olarak “10 üzerinden 4” benzersizlik olarak “10 üzerinden 2” olarak değerlendirilmiştir. Aradaki yeşil grafik ise pozisyonun ücret bandını temsil etmektedir. Çünkü Medikal Muhasebe hastanenin “ana faaliyet unsuru” içinde değil destek hizmet görevi yapmakta olarak tanımlanmıştır.
Çok Önemli Not: Örnekler tamamen benzetme olarak verilmiş olup kimsenin işinin değerinin ölçüsünü belirleyecek bir üstünlüğü kendimde görmemekteyim. “Teşbihte hata olmaz” diyerek örnekleri yazmış bulunuyorum.
Firma içinde değerimizi bulabilmek için meslekleri ve önemlerini iyi kavrayarak durum değerlendirmesi yapılması iş tatmini açısından daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Stratejik önem ve benzersizlik yetkinliklerin artırılmasıyla sağlanabilir. Yetkinliklerin artırılması da “Eğitim” sonucunda ortaya çıkar.
Yani kendinizi, işinizi ve ücretinizi değerini bulamamış görüyorsanız suçlusu “Eğitim” olarak karşımıza çıkmaktadır.
Şunu unutmamak gerekir: Her iş değerlidir. Her pozisyon değerlidir. Her emek özeldir. Ancak işin gereği taşıdığı sorumluluk, kurum içindeki önemi maddi değeri doğrudan etkilemektedir.
Bu yazının sonucunu “Her şeyin Suçlusu Eğitim mi? ” sonucuna bağlayan arkadaşlarımız için “Eğitimle Gelişim” konusunu ayrıca ele alacağımı belirtirim.
Sevgi ve Saygılarımla.
