KategoriÜcret Yönetimi

İş görüşmesi yapan adayların işe alım sürecinde konuşmaya en zorlandıkları konuların başında maaş geliyor. “Kadına yaş, erkeğe maaş sorulmaz..” kültürü ile yetiştiğimiz için bir çoğumuz babamızın bile maaşını bilmeden büyüdük. Maaş pazarlığı konusu bir nevi “sorun çıkarmak” olarak algılandığı için birçok insan bunu yapmaktan çekinmektedir.

Hiç unutmam ilk iş görüşmemde patronum ne kadar maaş istediğimi sorduğunda bende rakam telaffuz etmekten kaçınmıştım. Görüşmeye iki arkadaş gitmiştik ve kendi aramızda konuşmak için patrondan müsaade istedik. Ancak patronumuz yanında tartışmamızı istemişti. Arkadaşım bana el işareti ile 5 yapmıştı. Yani 500 milyon isteyelim önerisinde bulundu. ( O zamanlar parada 6 sıfır vardı ve asgari ücret 185 milyondu.) Bende kafamı yukarı kaldırarak 4 işareti yaptım. Yani bu para yeni mezun için çok 400 milyon isteyelim önerisinde bulundum. Patronumuz tabi kaçın kurası olduğu için bizi 350 milyona işe almıştı ?

Harvard Business Review Yazarlarından Linda Babcock ve Julia Bear maaş pazarlıkları üzerine yaptıkları araştırmalar, lisans öğrencilerine, mezunlara ve yöneticilere verdikleri pazarlık dersleri ve dünyanın dört bir tarafından her yaştan katılımcıyla gerçekleştirdikler workshop’lardan edindikleri onlarca yıllık deneyimlerine dayanarak; pazarlık masasında insanları alıkoyan yaygın söylemlerin birçoğunu çürütmek için bir makale yayınladılar.

Maaş pazarlığında doğru bilinen yanlışları sebep ve sonuçlara dayandırarak aşağıdaki şekilde sıraladılar.

Söylem 1: Bu benim ilk işim, deneyimim yok. Bu nedenle herhangi bir pazarlık gücüm de yok.

İlk işini arayan insanların çoğu şu gerçeği görmüyor, işe alma süreci işveren tarafında da stresli bir süreçtir. İşverenler düzinelerce hatta çoğu zaman yüzlerce özgeçmişi inceler ve görüşecekleri adayları seçmek için haddinden fazla zaman harcar, mülakatlara kayda değer miktarda vakit verir ve sonrasında işe alacakları adayı seçer. Bu noktada işverenler seçilen adaya çokça yatırım yapmış olur bu nedenle giriş seviye bir işe alınacak adayın bile pazarlık gücü vardır.

Söylem 2: Elimde alternatif bir teklif yok bu nedenle pazarlık edemem.

Alternatif bir teklif olması pazarlık gücünü artırmakla birlikte olmaması pazarlık etmeye engel değildir. İşverene teklifi artırıp artıramayacağını sorun (talep etmektense). Eğer cevap “hayır” olursa var olan teklifi halen zarifçe kabul edebilirsiniz.

Söylem 3: Teklif beklediğimden yüksek bu nedenle pazarlığa gerek yok. 

Eğer teklif beklediğinizden yüksekse bunun anlamı muhtemelen iyi ölçüm yapamadığınızdır. Pazarlık etmeyerek bu hatanızı artırmayın. Bir işe, aynı işi yapan diğer insanlardan daha az kazanarak başlamak istemezsiniz.

Söylem 4: Kadın olduğum için pazarlık etmemeliyim, aksi takdirde insanlar benden hoşlanmaz. 

Bu varsayım çoğunlukla kadınları pazarlık etmekten alıkoyar ve aslında doğru da değildir. Elbette kadınlar için de erkekler için de agresif ve buyurgan bir tutum uygun olmaz. Bununla birlikte, pozitif, işbirlikçi ve çözüm odaklı stratejiler hem kazançlı bir anlaşma yapmak hem de görevdaşlarınızla pozitif ilişkiler kurmakta etkilidir.

Söylem 5: Ekonomi iyi değil bu nedenle pazarlık etmek için kötü bir dönem.

Son on yılda zorlu geçen ekonomik duruma rağmen, iyi bir yetenek bulmak hâlâ zor ve bu nedenle işverenlerce değerlidir. Dahası birçok işveren teklif ettiği ücrette kasıtlı olarak biraz pazarlık payı bırakır. Ve pazarlık etmemek bu ekstra payı masada bırakmanıza sebep olur. Ayrıca maaş, üzerinde pazarlık edilecek tek konu değildir: Eğitim masraflarının ödenmesi, çalışma programı, yerleşme masraflarının ödenmesi ve alacağınız ilk görev, pazarlığa konu olabilecek diğer hususlar. Kariyeriniz için en önemli olduğunu düşündüğünüz şeyleri belirleyin ve bunlar üzerinde pazarlık edin.

Söylem 6: Online bir araştırma yapmak pazarlıktan önce ihtiyacım olan maaş bilgisini sağlayacaktır.

İnternet, maaş bilgisi veren web siteleri ile dolu olmasına rağmen bu bilgiler çok geneldir. Eğitim ve profesyonel network’ünüzü kullanarak biraz ayak işi de yapmalısınız. Eğitim gördüğünüz yerden, arkadaşlarınızdan ve görevdaşlarınızdan maaşlarla ilgili bilgi toplayın. Onlara, ne kadar kazandıklarını sormaktan ziyade, “Bu pozisyon için makul bir maaş teklifi ne olur?” diye sorun. Ve maaşlar arasında bölgesel farklılıklar olacağını dikkate almayı unutmayın.

Söylem 7: Hazırlığın hiçbir önemi yok, her şey pazarlık esnasında kendimi nasıl sunduğumdan ibaret.

Pazarlıktan önce ne yaptığınız düşündüğünüzden çok daha önemli ve pazarlık esnasındaki performansınızı önemli ölçüde etkiliyor. Pazarlık için makul teklifleri bulabilmek adına hazırlığınızı yapın ve doğru yaptığınızdan emin olana dek pazarlık anını bir arkadaşınızla canlandırarak alıştırma yapın. Ayrıca pazarlığa oturmadan önce kendinden emin bir zihinsel duruma geçin: Araştırmamıza göre; bu şekilde, daha önce kendinizden emin olduğunuz anı anımsamanız ve bir arkadaşınızla pazarlık ettiğinizi hayal etmeniz kolaylaşıyor.

Söylem 8: İstediğiniz şeyi talep edin.

Hayır! İstediğinizden daha fazlasını talep edin. Pazarlıklar sadece bir “evet” ya da “hayır”dan ibaret değildir, iki taraf arasında gidip gelen bir süreçtir. Gerçekten istediğiniz şeyi “itiraf etmek” için kendinize bir esneklik payı bırakın.

Söylem 9: Eğer müstakbel yöneticiniz anında “evet” diyorsa gidip bunu kutlayın. 

Hızlı bir “evet” yanıtı bir evlilik teklifi için harika olsa da maaş pazarlığı söz konusu olduğunda bunun anlamı hak ettiğinizin altında istediğinizdir. Yaptığımız araştırmanın ortaya koyduğu, yüksek fakat gerçekçi bir hedef koymanın pazarlıktan elde edeceğiniz sonuçları daha iyi yapacağı. Bu işi ucuza kapatmadığınızdan emin olmak için vaktinden önce gerekli bilgileri toplayın.

Söylem 10: Pazarlık etmenin kesinlikle bir hata olduğu söylendi.

Pazarlık ederek işvereninize kendinizden emin olduğunuzu ve nasıl pazarlık edileceğini bildiğinizi göstermiş olursunuz ki bu değerli bir beceridir. Ayrıca pazarlık esnasında, gelecekte de size yardımcı olacak şeyler öğrenirsiniz. Bu süreci yeni şirketinizde maaşların nasıl belirlendiğini ve kararların nasıl verildiğini daha iyi anlamanıza yardımcı olacak bir fırsat olarak değerlendirin.

Sizlerde maaş pazarlığı ile ilgili tecrübelerinizi yorum bölümünde paylaşabilirsiniz.

Faydalanılan Kaynak: Maaş Pazarlığı İle İlgili 10 Mit